ТАЛАС ӨЗЕНІ БАССЕЙНІНІҢ СУАРМАЛЫ АЛҚАПТАРЫН ШАРУАШЫЛЫҚҚА ТИІМДІ ПАЙДАЛАНУ ҮШІН ПАЙДАЛАНУ БОЛЖАМЫ

ТАЛАС ӨЗЕНІ БАССЕЙНІНІҢ СУАРМАЛЫ АЛҚАПТАРЫН ШАРУАШЫЛЫҚҚА ТИІМДІ ПАЙДАЛАНУ ҮШІН ПАЙДАЛАНУ БОЛЖАМЫ

Авторлар

  • Г.С. Алимбетова Қазақ су шаруашылығы ғылыми-зерттеу институты, Тараз қ., Казақстан
  • Г.Е. Омарова Казахский национальный университет водного хозяйства и ирригации, г. Тараз, Казахстан
  • К. Калтай Казахский национальный университет водного хозяйства и ирригации, г. Тараз, Казахстан
  • А. Рысалиева Казахский национальный университет водного хозяйства и ирригации, г. Тараз, Казахстан
  • Н.К. Рысмаханов Қазақ су шаруашылығы ғылыми-зерттеу институты, Тараз қ., Казақстан

DOI:

https://doi.org/10.55956/BHOK6673

Тірек сөздер:

суармалы егіншілік, су ресурстары, судың болуы болжамы, су үнемдеу технологиялары, Талас өзені бассейні

Аңдатпа

Талас өзені алабының суландырылған аумақтарын тиімді шаруашылық мақсатта пайдалану болжамы экологиялық, экономикалық, әлеуметтік және саяси аспектілерді шешу аясында, сондай-ақ климаттың өзгеруі мен су ресурстарына тікелей байланысты болжамдық үрдістер тұрғысынан өзекті бола түсуде. Зерттеудің мақсаты – Талас өзені алабының суландырылған аумақтарын тиімді шаруашылық қызметті арттыру үшін пайдалану болжамын әзірлеу. Бұл ирригациялық жүйелердің қазіргі жағдайын талдауды, су және топырақ ресурстарын бағалауды қамтиды. Болжамдардың өзектілігі осы факторларды ескере отырып, су үнемдеу технологияларын енгізуге арналған сценарийлерді модельдеу қажеттілігімен айқындалады. Алабының су ресурстары өмірлік процестерді негізінен ауыл шаруашылығы қызметі арқылы қамтамасыз етеді. Алайда қазіргі мәселелердің ішінде су шығынының жоғары деңгейі (ирригациялық жүйелерде 50%-ға дейін) бар. Суландырылған аумақтарды пайдалану болжамдары шаруашылықты жетілдіруге, заманауи тәсілдерге көшу есебінен 15-20%-ға дейінгі рентабельділікті арттыруға мүмкіндік береді. Болжамдар су шығынын азайтуға, топырақтың тұздануын болдырмауға, ауыл шаруашылығы өнімділігі мен рентабельділігін арттыруға, сондай-ақ қазіргі сын-қатерлер жағдайында өңірдің экологиялық тұрақтылығын қамтамасыз етуге бағытталған стратегияларды әзірлеуге мүмкіндік береді.

Жүктеулер

Жарияланды

2025-09-30

Журналдың саны

№ 3(89) (2025)

Бөлім

Су ресурстары және су пайдалану

Лицензия

Copyright (c) 2025

Лицензия Creative Commons

Бұл шығарма Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрибуция — Некоммерциялық қолдану») 4.0 лицензиясы бойынша қолжетімді.