ПРОИЗВОДСТВО И ПЕРЕРАБОТКИ СОИ В РК

Аңдатпа

Мақалада дүние жүзіндегі және Қазақстандағы соя өндірісі бойынша жүргізілген зерттеу нәтижелері берілген. Бразилия, АҚШ және Аргентина жетекші 10 соя өндіруші елдерінің жалпы кірісі мен нарықтық үлесі туралы деректер әлемдегі жалпы соя түсімінің 40, 30 және 13% алады. Бұршақ дақылдарын тұтынудың орташа жылдық ұсынылатын нормасы жылына бір адамға 3-3,3 кг құрайды, бұл көрсеткішті ауыл шаруашылығы мен өнеркәсіпті дамытудың тиісті бағдарламасын қалыптастырудың көрсеткіші деп атауға болады, сондай-ақ сояның экспорттық әлеуетін көрсетеді. Қазақстандық азық-түлік тұтынушылары ГМО өнімдерінің болуына көбірек көңіл бөледі (шығымдылық пен ауруға төзімділікті арттыру үшін). Отандық соя майын өндірушілерден алынған соя ұнының үлгілеріндегі ГМО шикізатының тіпті іздік мөлшері де коммерциялық өнімдердің бүкіл көлеміне әсер ететіндіктен, генетикалық түрлендірілген ағзалардың болуын анықтау үшін зерттеулер жүргізілді. Соя ұнындағы генетикалық түрлендірілген ағзаларды анықтау үшін полимеразды тізбекті реакция әдісі қолданылды. Полимеразды тізбекті реакция сынағы ГМО шикізаты мен өнімдерінің тіпті іздерін де сәтті анықтайды. Зерттелген үлгілерде ГМО бар екені анықталды. Таза соя протеинінің изолятын және оның туындыларын өндіру тұқым шаруашылығынан өзіндік жабық экожүйені қажет етеді – бұршақты тауарлық өндіру – сояны терең өңдеу – сақтау – тасымалдау.