ТАБИҒИ САЗ ЖӘНЕ БИО-НЕГІЗДЕГІ АКТИВТЕЛГЕН КӨМІРДІ ДӘРІЛІК ҚАЛДЫҚ – ПАРАЦЕТАМОЛДЫ АҒЫН СУЛАРДАН АДСОРБЦИЯЛЫҚ ӘДІСПЕН ЖОЮҒА ҚОЛДАНУ
DOI:
https://doi.org/10.55956/NGYZ3478Тірек сөздер:
парацетамол, Көкшетау балшығы, активтендірілген көмір, жержаңғақ қабығы, фармацевтика, адсорбция, су тазартуАңдатпа
Фармацевтикалық қалдықтар, әсіресе парацетамол, өздерінің кеңінен қолданылуына және дәстүрлі ағын суларды тазарту әдістерінің оларды толық жоя алмауына байланысты су ортасында тұрақты ластаушылар ретінде қарастырылуда. Бұл зерттеуде парацетамолды су ерітінділерінен жою мақсатында төмен бағалы және экологиялық таза екі адсорбенттің – Көкшетау табиғи сазы мен жержаңғақ қабығынан алынған активтелген көмірдің – тиімділігі зерттелді. Адсорбенттердің беткі қасиеттері мен құрылымдық ерекшеліктерін анықтау үшін XRD, SEM, TEM және элементтік анализдер жүргізілді. Параметрлер ретінде pH, байланыс уақыты және бастапқы концентрацияны өзгерте отырып, сериялы адсорбциялық тәжірибелер жасалды, ал үздіксіз тазарту жағдайларын имитациялау үшін колонналық сынақтар жүргізілді. Адсорбция деректері изотермалық және кинетикалық модельдерге сәйкестендірілді, нәтижесінде сәйкесінше Лэнгмюр мен жалған екінші ретті модельдер жақсы сәйкестік көрсетті. Колонна жұмысы Томас және Юн-Нельсон модельдері арқылы бағаланды. Нәтижелер екі материалдың да парацетамолды тиімді жоятындығын, алайда активтелген көмірдің жоғары өнімділік көрсеткенін көрсетті. Бұл зерттеу көрсеткендей, аталған материалдар фармацевтикалық ластаушыларды жою үшін экологиялық қауіпсіз және тиімді адсорбенттер ретінде қолданылуға перспективалы.