DEVELOPMENT OF CHEMICAL TECHNOLOGIES FOR NEW BIODEGRADABLE HYDROGELS BASED ON CHITOSAN

Аңдатпа

Осы зерттеудің негізгі мақсаты – ақылды орауыштарға арналған ылғалдылықты реттеп тұратын қасиеттері бар хитозан мен альгинат негізінде биожетімді жаңа гидрогелдер әзірлеу болды. Зерттеу барысында гидрогелдердің физика-химиялық қасиеттері жан-жақты қарастырылды, оның ішінде механикалық беріктігі, биожетімділігі және модель өнімдердің (сәбіз бен аскорбин қышқылы таблеткалары) сақтау мерзіміне әсері зерттелді. Гидрогелдер хитозан, натрий альгинаты, глутарльдегид және кальций хлориді қолданылып синтезделді. Эксперименттік әдістерге ісіну дәрежесін анықтау, механикалық қасиеттерін талдау, биожетімділігін бағалау және гидрогелдердің өнімдегі ылғал мөлшеріне, түсінің тұрақтылығына және микробтық ластануына әсерін зерттеу кірді. Негізгі нәтижелер көрсеткендей, хитозан-альгинат гидрогелдерінің ісіну қабілеті ерекше жоғары болды (дистилденген суда 1500%), бұл оларды ылғалдылықты реттеуде өте тиімді етеді. Механикалық қасиеттері де жоғары деңгейде – созылу беріктігі 1,2 МПа және үзілу кезіндегі ұзаруы 180%. Биожетімділік деңгейі 28 күннен кейін 70%-ға жетіп, олардың экологиялық тұрғыдан қауіпсіздігін дәлелдеді. Гидрогелдер 28 күн ішінде сәбіздің ылғалдылығын 68% деңгейінде сақтап, түсінің өзгеруін шектеді (ΔE = 14,2) және микробтық ластануды 10⁵ КОЕ/г дейін азайтты. Фармацевтикалық қолдануда гидрогелдер 28 күн ішінде таблеткалардағы аскорбин қышқылының 84% мөлшерін сақтап қалды. Болашақ зерттеулер гидрогелдердің құрамын жетілдіруге, олардың механикалық беріктігі мен биожетімділігін арттыруға және нақты сақтау жағдайларында сынақтар жүргізуге бағытталуы тиіс. Сонымен қатар, микробқа қарсы қорғаныс пен белсенді қосылыстарды бақыланатын түрде шығару сияқты қосымша функциялары бар гидрогелдердің модификацияланған түрлерін әзірлеу қажет. Бұл жетілдірулер гидрогелдердің азық-түлік өнеркәсібінде, ауыл шаруашылығында және фармацевтика саласында қолдану аясын кеңейтеді.