ФОРМИРОВАНИЕ ЦИФРОВОГО ТЕЗАУРУСА СТРОИТЕЛЬНОЙ ОТРАСЛИ: МЕТОДОЛОГИЯ И РЕАЛИЗАЦИЯ

Аңдатпа

Құрылыс саласының қазіргі даму кезеңі терминологияны біріздендіру мен стандарттауды талап етеді, әсіресе цифрландыру және ақпараттық модельдеу технологияларын енгізу жағдайында. Бұл мақалада нормативтік-құқықтық және нормативтік-техникалық құжаттамада қолданылатын ұғымдарды жүйелеуге бағытталған құрылыс саласының цифрлық тезаурусын қалыптастыру процесі қарастырылады. 1566 нормативтік құжатқа талдау жүргізіліп, оның нәтижесінде 4210 қолданыстағы термин мен 10226 термин-кандидат анықталды. Деректерді өңдеу үшін жиілік талдауы, лингвистикалық өңдеу және сараптамалық бағалау әдістері қолданылды. Тезаурусты басқару платформасы ретінде Tematres таңдалды, ол терминдерді құрылымдық түрде көрсету, көптілділікті қолдау және SKOS пен RDF халықаралық стандарттарына интеграциялау мүмкіндігін қамтамасыз етеді. Платформаның негізгі артықшылықтарына ашық бастапқы код, икемді баптау параметрлері, автоматтандырылған іздеу және эквивалентті терминдерді қолдау жатады. Алайда, кейбір шектеулер анықталды, соның ішінде семантикалық байланыстарды визуализациялау құралдарының болмауы және онтологиялық модельдерді қолдаудың шектеулігі. Зерттеу нәтижелері ұсынылған әдістің нормативтік бақылауды автоматтандыру және интеллектуалды іздеуді жетілдіру үшін тиімділігін растайды. Қалыптастырылған тезаурус сандық жобалау және сараптау жүйелеріне интеграцияланып, терминологиялық қайшылықтарды жоюға және нормативтік талаптардың дәлдігін арттыруға ықпал етеді.